Peyman

دریانوردی، از آن دست مشاغلی نیست که همه با آن آشنا باشند. اندک بودن مرزهای آبی کشور وسیع ایران نیز مزید بر علت شده و این‌گونه است که آگاهی عمومی چندانی از کشتی و کشتیرانی وجود ندارد.

اغلب ما تصوراتی غیرواقعی از شغل دریانوردی داریم که در قالب یک طرح، بخشی از آن‌ها را به تصویر کشیده‌ام (نگاه کنید به شغل دریانوردی از نگاه دیگران).

آن‌چه در ادامه می‌خوانید، گزیده‌ای است از مهم‌ترین تصورات اشتباهی که درباره‌ی شغل دریانوردی و شرایط کار روی کشتی و واقعیت‌های آن رواج دارد.

این فهرست، بدون یاری دوستانم در شبکه‌های اجتماعی تکمیل نمی‌شد که از یکایک آن‌ها سپاسگزارم.

کشتی‌ها نه در اسکله لنگر می‌اندازند و نه در دریا

لنگر کشتی وسیله‌ای است که در کنار وظیفه‌ی اصلی خود، یعنی قطع اینترنت کشور ایران، برای ثابت نگاه داشتن موقعیت کشتی در آب به کار می‌رود. کشتی‌ها در اسکله و حین بارگیری با طناب یا زنجیر به اسکله بسته می‌شوند، و لنگرها بالا هستند. در میانه‌ی دریا هم اساساً نیازی به لنگر نیست و اگر هم آب چنان آرام باشد که کشتی هوس ایستادن کند، لزومی به انداختن لنگر نیست.

پس کشتی کجا لنگر می‌اندازد؟ در لنگرگاه!

لنگرگاه‌ها، بخش‌هایی نسبتاً کم‌عمق هستند در اطراف بنادر که کشتی‌ها می‌توانند در آن‌ها توقف کنند و به انتظار خالی شدن اسکله یا تصویب برنامه‌ی سفر خود بنشینند یا سوخت و خواربار مورد نیاز خود را خریداری نمایند. لنگرگاه می‌تواند طبیعی باشد یا به صورت مصنوعی ایجاد شود. در هر حال، اگرچه لنگرگاه در میانه‌ی آب قرار دارد، ولی اهل فن به آن «دریا» نمی‌گویند.

لنگر بالا است و کشتی با طناب به اسکله بسته شده.

زنجیر متصل به یک لنگر، مهم‌تر از خود آن است

چگونه است که لنگر، یک کشتی عظیم را در جایی ثابت نگاه می‌دارد، امّا با یک موتور نسبتاً کوچک بالا کشیده می‌شود؟ واقعیت آن است که قلاب سر لنگر اهمیت چندانی ندارد و این زنجیر بلند و سنگین آن است که سکون کشتی را تضمین می‌کند. طول زنجیر یک کشتی ممکن است به دویست یا سیصد متر برسد، امّا این بدان معنا نیست که می‌تواند در آب‌های عمیق دویست یا سیصد متری لنگر بیاندازد.

فرآیند کار بدین نحو است لنگر را آهسته به کف دریا می‌برند و سپس زنجیر آن را رها می‌کنند تا پایین رود. بعد از آن کشتی آن‌قدر به عقب می‌رود تا مطمئن شوند تمام زنجیر، در بستر دریا آرمیده است. به این ترتیب، موتور مربوط به بالا کشیدن لنگر لازم نیست تمام آن را یکجا و یکباره بالا بکشد و در عوض وزن آن را آرام‌آرام و به‌تدریج تحمل می‌کند و با وجود جثه‌ی کوچکش از پس کار برمی‌آید.

دریانوردان دائماً غذاهای دریایی نمی‌خورند

حتّی کوچک‌ترین کشتی‌ها نیز به آشپزخانه‌ای مجهز هستند که امکان طبخ انواع و اقسام غذاها در آن مهیا است. مواد غذایی مرسوم نیز برای نیاز یک سفر دو تا سه ماهه را می‌توان در یخچال‌ها نگهداری کرد و بنابراین نیازی به سخت‌گیری در انتخاب نوع غذا نیست. غذاهای دریایی نظیر ماهی و میگو نیز در کنار گوشت و برنج و تخم‌مرغ و نان و پنیر و لبنیات و غیره، از بنادر خریداری شده و در یخچال‌ها نگهداری می‌شوند. بنابراین دریانوردان لزومی ندارد کلاه مکزیکی به سر کنند و کنار عرشه ماهی بگیرند تا غذایی برای خوردن داشته باشند.

دریانوردان هم دریازده می‌شوند

همه‌ی ما کسانی را می‌شناسیم که در سفرهای جاده‌ای داخل ماشین راحت نیستند و هر بار با دل‌پیچه و حالت تهوع دست به گریبانند. آیا این افراد به مرور زمان بهبود می‌یابند؟

دریازدگی عارضه‌ای است که از تناقض سیگنال‌های دریافتی واقع در گوش میانی و عضلات و مفاصل بدن، با آن‌چه که از طریق چشم مخابره می‌شود، به وجود می‌آید. به عبارت دیگر، در حالی که چشم انسان حرکتی را مشاهده نمی‌کند، مایع میانی داخل گوش به حکم قانون جاذبه جابه‌جا می‌شود و این تناقض، سبب بروز اختلال‌هایی همچون سردرد و سرگیجه و حالت تهوع در بدن می‌شوند.

دریانوردان می‌آموزند تا با دریازدگی سر کنند، امّا نمی‌آموزند که دریازده نشوند.

کشتی‌های تجاری اسلحه حمل نمی‌کنند

طبق قوانین بین‌المللی، کشتی‌های تجاری حق حمل هیچ‌گونه سلاح گرمی، حتّی برای دفاع از خود را ندارند. شاید بتوان اسلحه‌ی پرتاب منور را تنها سلاح گرم موجود روی کشتی نامید.

جالب است بدانید همین همراه نداشتن سلاح گرم، کشتی‌های تجاری را به طعمه‌ی خوبی برای دزدان دریایی مبدل ساخته، تا جایی که کشتی‌ها اجازه یافته‌اند استثنائاً در آب‌های پرخطر باب‌المندب و خلیج عدن، نیروی نظامی مسلح به کشتی سوار کنند و در پایان فوراً از کشتی پیاده نمایند. برای اطلاعات بیشتر، نگاهی به اینفوگرافی منتشرشده در همین وبلاگ با عنوان مقابله با دزدی دریایی در کشتی‌های تجاری بیاندازید.

اینفوگرافی: مقابله با دزدی دریایی

از هوای تازه چندان هم خبری نیست

بدیهی است هوا در میانه‌ی دریا عاری از دود و دم شهری است. امّا در مورد کشتی‌ها این فقط ظاهر امر است. پرسنل یک کشتی حمل مواد شیمیایی، دائماً در معرض استنشاق بخارهای متصاعدشده از این مواد هستند. در کشتی‌های نفت‌کش، همیشه بوی نفت به مشام می‌رسد. محموله‌های فله‌ای برنج و غلات را پس از بارگیری سم‌پاشی می‌کنند که این سم همیشه خطراتی را برای پرسنل کشتی به همراه دارد، تا جایی که معمولاً بسته‌های کمک‌های اولیه‌ی مخصوصی نیز همراه سم‌ها به کشتی تحویل می‌دهند. اگرچه امروزه استفاده از آزبست (Asbestos) ممنوع شده، کشتی‌های قدیمی هنوز در تردد هستند. مواد شیمیایی تمیزکننده و رنگ‌ها و ضدزنگ‌های خاص مورد استفاده در کشتی را نیز به فهرست فوق اضافه کنید و بپذیرید که از هوای تازه چندان هم خبری نیست.

بار این کشتی گوگرد بود. ماسک و عینک تنها برای جلوی دوربین کنار رفته است

همه‌ی دریانوردان را «ملوان» نمی‌نامند

همان‌طور که در سازمان شما عده‌ای مدیر، عده‌ای کارشناس و عده‌ای کارمند هستند، در کشتی نیز گروه‌های شغلی متفاوتی وجود دارند. ملوان‌ها، دریانوردانی هستند که بدون تحصیلات دانشگاهی وارد این شغل شده‌اند و انجام خدمات، تمیزکاری، یا تعمیرات جزئی را بر عهده دارند و زیر نظر افسران و مهندسان کشتی که پس از کسب مدارک حرفه‌ای و تحصیلات دانشگاهی وارد این حرفه شده‌اند، فعالیت می‌کنند.

همه کاپیتان نمی‌شوند

در کشتی‌ها هم مانند هر سازمان دیگر، اشخاص مختلف با تحصیلات و تخصص‌های مختلف مشغول به کارند، که اصطلاحاً به دو دسته‌ی عمده‌ی افسران عرشه (Deck Officers) و مهندسان (Engineer Officers) تقسیم می‌شوند. ناوبری (هدایت کشتی در آب) و عملیات مرتبط با تخلیه و بارگیری کشتی بر عهده‌ی افسران عرشه است و مهندسان بر کارکرد ماشین‌آلات و تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی آن نظارت دارند. هر دسته در گروه خود پیشرفت می‌کنند و عناوینی می‌گیرند. «کاپیتان»، بالاترین عنوان شغلی برای افسران عرشه است، که همتای «سرمهندس» (Chief Engineer) در میان مهندسان است.

هشتصد نفر در یک کشتی کار نمی‌کنند

بزرگ‌ترین کشتی‌های تجاری، با چیزی حدود پانزده تا بیست نفر به سفر می‌روند که از نظر قوانین بین‌المللی، همراه داشتن تقریباً نیمی از این تعداد الزامی است.

باربیکیو در کشتی

پزشک کشتی نداریم

در یک کشتی تجاری، کسی با عنوان پزشک مشغول به کار نیست. حتّی در سفرهای بلندمدت نیز پزشک با کشتی همراه نمی‌شود. همه‌ی کارکنان کشتی اصول ابتدایی کمک‌های اولیه را می‌آموزند و برخی نیز دوره‌های آموزش‌های لازم برای تزریق آمپول و سرم را پشت سر می‌گذارند. امّا اگر مشکلی جدی برای کسی پیش آید و تماس تلفنی با پزشکان شرکت گره از مشکل نگشاید، کشتی چاره‌ای جز تغییر اضطراری مسیر و پیاده کردن شخص بیمار یا حادثه‌دیده ندارد.

اتاقی با نام Hospital در کشتی تعبیه شده که تنها کارآیی آن قرنطینه کردن شخص بیمار و امکان نصب آسان سرم و مسائلی از این دست است. از بیمارستان و پزشک و پرستار خبری نیست.

اتاقی که آن را بیمارستان می‌خوانند

ریختن زباله در دریا ممنوع است

قوانین بسیار سختگیرانه‌ای برای ریختن زباله در دریا وجود دارد. دریانوردان موظفند زباله‌های خود را در بسته‌بندی‌های منظم تفکیک‌شده نگهداری کرده و در محلی از کشتی قرار دهند و در بنادر تحویل دهند و رسید دریافت نمایند. عدم انجام این کار، جریمه‌های سنگین در بر دارد و این جریمه‌ها، فقط شامل حال شرکت مالک کشتی نیست و ممکن است در قالب جرائم مدنی، گریبان شخص فرمانده کشتی یا اشخاص خاطی را نیز بگیرد.

از اینترنت خبری نیست

تبادل انواع اطلاعات تلفنی و اینترنتی روی کشتی، از طریق ماهواره صورت می‌گیرد که هزینه‌ی آن کم نیست. بیشتر کشتی‌ها سرویسی را برای برخورداری از خدمات ایمیل (و نه حتی مرور وب) خریداری می‌کنند که آن را معمولاً در اختیار پرسنل قرار نمی‌دهند.

البته با پیشرفت روزافزونی که در عرصه‌ی تبادل اطلاعات شاهد آن هستیم، دیر نیست روزی که ناچار شوم این بند از نوشتار خود را خط بزنم.

آنتن‌های ماهواره‌ی روی کشتی

دریانوردان لزوماً همجنس‌گرا نیستند

دریانوردی در تمام جهان شغلی مردانه است و بقای این وضعیت در کشورهای اسلامی با الزامات قانونی پی‌گیری گردیده و برای سال‌های آینده نیز تضمین می‌شود. این‌گونه است که پرسنل کشتی برای مدت‌های طولانی از معاشرت با جنس مخالف محرومند. امّا این‌ها دلیل نمی‌شود به همجنس‌گرایی رو بیاورند و می‌توان مطمئن بود اگر همجنس‌گرا باشند، به دلیل شغل خاصشان نیست.

لنگرگاه سنگاپور

+ لینک با کیفیت تر آهنگ

.

لالایی برای گنجشک ها، مادربزرگ ها، عروسک ها و بقیه ی چیزهای خوبِ دنیا

http://abrechandzelee.blogsky.com/1393/05/25/post-104

.

گاهی باید از شرکت برم بیرون و بشینم روی نیمکت، هرنیمکتی، و هیچ کاری نکنم. نه موبایلم را نگاه کنم نه با کسی حرف بزنم نه چیزی بخورم و نه چیزی بنوشم. گاهی مغزم از اعداد، ذهنم از افکار و چشمم از کلمات روی مانیتور خسته میشه و تنها راه نجات همین نیمکت سرخیابونه. کنارم روی پله‌های اداره پست چند مرد نشسته بودند. مردی که سرپا روبروشون ایستاده بود به نظرم از باقی مردها الکلی‌تر و پیرتر بود شاید چون لاغرتر از باقی بود فکر کردم الکی‌تر است و شاید چون اصلا دندان نداشت به نظرمن پیرتر آمد.

بین حرفهاش یک دست دندان مصنوعی پیچیده در یک کیسه را از جیب کتش درآورد و نشان مردها داد گفت، اینه. خیلی هم گرون شد ولی انقدر لاغر شدم که تو دهنم بند نمی‌شه. لق شده.

مرد روی پله گفت : خب یک کم بخور چاق شی دوباره جا بشه تو دهنت.

همه خندیدند. فقط خود مرد بی‌دندان نخندید.  گفت : چاق شدن ساده نیست. باید اول این لامصب تو دهنم بند بشه که بتونم غذای درست بخورم که بعدش چاق بشم. این لق می‌زنه چون لاغر شدم و لاغرتر می‌شم چون این لق می‌زنه.

برگشتم سرکار.

وقتی بر می گردم به سالهای دور، یعنی نه خیلی دور، شاید همین چهارده سال پیش؛ یعنی سال 1379 که تازه دانشجو شده بودم و به مرور «آنچه گذشت» می پردازم نمی توانم از یک حسرت بزرگ صرفنظر کنم.

ای کاش، من هیچ وقت مجبور نبودم برای گذران معاشم، صبح تا شب کار کنم. این حسرت برای این نیست که بگویم آن چند ساعت کار را هم به مطالعه می پرداختم. نه… آنقدر در زندگی هر کسی ساعتهای تلف شده هست که می توان غصه برای چند ساعت کار نخورد. این حسرت به آن جهت است که «دغدغه» مالی، زاویه اندیشه و زندگی ام را تغییر داد.

یک وقتهایی فکر میکنم اگر آن روزها کسی را داشتم که آهسته – بی آنکه غرور مردانه ام را لگد کند – زیرگوشم می گفت؛ «تو به درس و مشقت برس… هرجا کم آمد با من» چه بسا نه در آتیهء من که حتی در عاقبت جامعه ای موثر می افتاد. دیدن کتابهای نخوانده و افسوس در بی سوادی ام آنقدر تلخ است که ساعتها کامم را برهم میزند

دیگر فایده ای ندارد مرور گذشته ها. نه گذشته تکرار می شود، نه دل ِ من به پیرامونم صاف، نه عمر سپری شده باز خواهد گشت. شاید تنها چیزی که دلم را آرام دهد این باشد که روزی برسد، آهسته زیر گوش کسی بگویم «تو به درس و مشقت برس… هرجا کم آمد با من»

نه آنکه پیش از حوادث پیش آمده «رمضان» رمضان نبود؛ اما حالا بعد از این پنج سال دیگر رمضان ماهی مانند همیشه نیست. اولین رمضان تولد علی و اولین روز افطارش، مقارن بود با خبر یک صدا… یک صدا در قلب و بعد چند سال این صدا در گوش زندگی ما پیچید و از آن سال به بعد، هیچ رمضانی را بی «اضطرار» سپری نکرده ایم… و این ششمین رمضان با علی است

دلم نیامد این نخستین روز رمضان، قدردان نباشم. قدردان تمام دوستان چند ساله، رفقا با مرام، خانواده ای که ندیده مهر علی را خریده اند. حالا نمیدانم این نوشته چقدر تفصیل یابد و به چند سطر برسد اما امیدوارم جبران مافات کند و گوشه ای از سوالات و احوال جویی ها را پاسخگو باشد.

آنچه گذشت…

اواخر پاییز ۹۱ در یک آزمایش ساده برای ثبت نام مهد کودک، متوجه دفع پروتئین به میزان قابل توجه شدیم. تجربه سخت کسالت قلبی که با یک «صدا»ی ساده آغاز شده بود از همان ابتدا دلی برای من و مهربان باقی نگذاشت و حقیقت نیز غیر از این نبود. ابتلا به یک سندروم حاد و نادر کلیوی.

بیش از ۹۸% مبتلایان به این بیماری با یک دوره درمان دارویی درمان پیدا میکنند اما درمانها برای علی ختم به عوارض شدید دارویی شد و هیچ افاقه ای حاصل نشد. من و مهربان از همان آغاز اصرار بر این داشتیم که این وضعیت به جهت پاسخ منفی به دارو است و عوارض حاصل از درمان است اما با پوزخند ناباورانه پزشکان روبرو بودیم که اصرار داشتند این ها عوارض همان بیماری حاد علی است.

یک روز سخت!

حالا دیگر غریبه ها هم میدانند، مهربان کوه صبر است. صدای مهربان وقتی در می آید که دیگر کارد به استخوان رسیده… این شد که وقتی اول صبح تلفنم زنگ زد و مهربان گفت «خودتو برسون بیمارستان» دیگر جانم به لب رسید. وقتی رسیدم سرپرستار بخش کلیه اطفال به تلخی و تشر گفت «خانومتون از صبح اجازه هیچ آزمایشی ندادن. همه کارها رو ریختن به هم» و من باور داشتم؛ مهربان اگر تصمیمی گرفته، منطقی ترین تصمیمی است که یک مادر می تواند بگیرد…

+ چی شده؟؟

* علی رو ببریم از اینجا

+ برای چی آخه؟

* اینا صبح واستادن بالای سرعلی صحبت میکنن به خیال اینکه من نمیفهمم، تشخیص لنفوم دادن و میخوان علی رو منتقل کنن بخش سرطان. منم نذاشتم دست بهش بزنن

قصه را کوتاه کنم… از آن روز سخت! از ساعتهایی که من و مهربان روی پله ها نشسته بودیم (همان پله هایی که عکس علی را دیدید) که چه باید کرد؟ و سرانجام علی را با رضایت شخصی مرخص کردیم. ترخیصی که چند روز بعد کار را به تماس از مدیریت بیمارستان کشاند و علت را جویا شدند و الان برگه تشخیص علی به «لنفوم» در سوابق یا شاید در خاطرات باقی است…

تلخ ترین قسمت ماجرا این بود که ما ناگزیر شدیم روزهای بعد دوباره علی را برای مراقبت بستری کنیم و لجاجت برخی پزشکان بخاطر نپذیرفتن نظراتشان تلخ بود… خیلی تلخ! این راز، ماهها در دل من و مهربان ماند که علی را با چه تشخیصی ترخیص کردند تا آنکه مرور زمان خطای پزشکی را ثابت کرد. خطایی که البته مورد اتفاق اطباء نبود اما پزشک بیمارستان و نوپزشکان مشغول آموزش …

ویرانی!

روز نمونه برداری از کلیه علی سخت بود. بعد از چند هفته که پاسخ حاضر شد، سخن از سطح درمان ناشدنی یا شاید سخت درمان شدنی از بیماری بود که امیدها را برای بهبود کمتر می کرد. اما ویرانی ماجرا اینبار بود که پزشک بیمارستان اینبار در برگ تشخیص بیماری مادرزادی را نام برده بود که به سرعت ما را به پایان خط نزدیک میکرد. بر اثر این بیماری، تمام اندام یک به یک از کار خواهد افتاد و حواس بینایی و شنوایی و… نیز رو به کاستی می رود تا… پایان!

هشت ما زمان برد تا بررسی نمونه با میکروسکوپ الکترونیک این تشخیص را رد کند و در تمام این ماهها، این تشخیص و حواشی آن نیز چون رازی باقی ماند تا آنکه گذشت…

درمان… تمام

بعد از این تشخیص ها، ناگزیر با آغاز شیمی درمانی شدند. آنقدر حرف دارم برای علی که چه ها شد… چه ها گذشت… که در هیچ کاغذی نمی گنجد. بعد از ماهها شیمی درمانی؛ سرانجام علی به هیچ سطح از درمان پاسخ مثبت ندارد. در بهمن ماه سال ۹۲ بعد از ماههای پر فراز و نشیب، بنا به دستور پزشک داروها قطع شد و عملاً درمان تمام شد و درد ماند…

چرا نمینویسم…

به گمانم حالا هرکس این سطرها را بخواند، ننوشتنم را «حق» میدهد. گفتن آنچه میگذرد واقعا خیری جز آزردن دوستان نداشت. نه گره ای از کار باز می کرد و نه کاری از کسی بر می آمد، الا «دعا» که این را نیز دوستان بی دریغ مرحمت میکردند و مشروط به شرح نبود.

آنچه امروز مینویسم نیز تمام ماجرا نیست و شاید سالها بعد، ناگفتنی هایش را بشود گفت. بعلاوه اینکه ماههای نخستین نوشتن از احوال علی، در گمنامی می شد به سادگی درد و دل کرد. اما حالا هم علی آشنای بسیاری است و هم اینجا فضای دنج بسته ای نیست. هر سطر از نوشته فوراً در معرض دید پزشک تا فامیل و دوست تا همکار است. پس فقط آن چیزی را میتوان نوشت که «خیلی عمومی» است و احوال علی از این دست نبود و نیست.

اما امروز…

– مهربان؟

* بله

– فرض کن دکتر این حرفها را نگفته بود، و ما از آینده ای که او دلمان را نگرانش کرد خبری نداشتیم

* خب

– خب! حالا همانطور زندگی کنیم. مگر تمام این جمعیتی که دکترها برایشان اخطار و مدتی نگفته اند، خبر از فردا دارند؟؟ و مهمتر اینکه سواد و توان دکترها در درک «امروز» نشان میدهد که خبرشان از «آینده» نیز محتوم نیست. آنچنان که بسیاری از پزشکان حاذق و منصف، ابایی از گفتن «نمیدانم» نداشتند. به قول عزیزی از ایشان، دانش پزشکی امروز، تا همینجا بیشتر نیامده…

حالا علی مشغول زندگی است. چند روزی در هفته را کلاس میرود و آهسته آهسته با جامعه ای که قریب به دوسال از آن مصون بود و در قرنطینه می گذراند آشنا می شود. با قطع داروها، پس از یکسال وقفه، رشد آغاز شده. مهم این است که احوال روحی علی خوب است … خیلی خوب و این حاصل دعای شما و لطف خداست…

و خدا… همه چیز است!

همه چیز همانی خواهد شد که او می خواهد. آنچنان هرکس جز خودش را در چشمان ما ناتوان کرده که چاره ای جز توکل باقی نیست. همه آمدند و نتوانستند و رفتند… آنکس که یکبار توانسته… هربار می تواند.

و اما شما… عالی هستید! شکر خدا هرکه سر سوزنی همنشین بنده بوده می داند که زبان مجیز و تملق ندارم. شماها عالی هستید. وفای شما ستودنی است. آنقدر «هستید» که بسیاری روزها، شرمنده «نبودنم» می شوم. الهی مستدام باشید. خدا به دعای شما نظر کرده… من این هندوانه را به شرط چاقو چشیده ایم… دعای شما شیرین است.

خدا ان شالله به دعای شما، گره باز کند از کار هر فرومانده ای …

در این ماه رمضان، علی، مهربان، و من بیچاره را هم یاد کنید.

خیلی چیزها را باید تمرین کرد.

یکی‌اش این است که تمرین کنی خودتت را ببخشی!

از پریشب خودم را عذاب داده‌ام! ترجمه‌ای که تحویل داده‌ بودم به زعم خودم خوب بود؛ و حالا که استادم ویرایشش کرده به‌ندرت جای سالم در آن مانده! آمدم کمی از خودم دفاع کنم؛ اما وضع بدتر شد و مؤدبانه با ایمیلش سیاه و کبودم کرد! از خواندنش خون به مغزم دوید و خیس عرق شدم. منی که در حالت عادی هم به حرف استادم حساسم در دلنازکی‌های این روزهایم دیشب جلوی والدینم چنان کنترلم از دست رفتم که آنها هم اشکشان درآمد!

دیشب خیلی تکه‌پاره خوابیدم. گاهی برای خودم سوگواری کردم و گاهی فکر کردم که چه جواب بدهم. درنهایت امروز صبح تصمیم گرفتم که کمی به خودم استراحت دهم. بنشینم. کاری نکنم. هم اینکه فاصله‌ای بیافتد و احساساتی نشوم، و هم اینکه کمی روحم هوا بخورد.

ظرف‌ها را شستم و آشپزخانه را مرتب کردم. گلدان‌های سبزی‌‌ را آب دادم. لباس‌های شسته را تا کردم. آب طالبی درست کردم! غذا را بار گذاشتم و گفتم بیایم اینجا کمی نفس بکشم.

احتمالاً خیلی‌هایمان تصوری از خود در ذهن داریم که به خدشه وارد شدنش حساسیم. خودم فقط در معدود کارهایی است که حس می‌کنم کارم خوب است و از انجامش واقعاً لذت می‌برم. یکی همین ترجمه است. یعنی از آن کارهایی است که وقتی مشغولش می‌شوم گذر زمان را نمی‌فهمم. غرقش می‌شوم کامل. حالا همین کاری که منتظر بودم برایش تشویق شوم (!) از نظر کسی که قبولش دارم پراشکال از آب در آمده. اشکا‌ل‌هایی اکثراً ادبی و گاهی محتوایی. این باعث شد حس کنم در هیچ‌کاری خوب نیستم. گاهی که این‌طور می‌شوم بدجور احساس ذلت می‌کنم. وقتی خودت فکر می‌کنی خوبی و بعد می‌بینی به خطا بوده‌ای، حس شکست سختی است. سحر که بیدار شده بودم خیلی ترسیدم. فکر کردم ما از خدا هم تصویری داریم در ذهن. به جای او در مورد خودمان قضاوت می‌کنیم. مثلاً حس می‌کنیم از ما راضی است یا هرچه. بعد وقتی که پرده‌ها بیفتد، اگر دیدی آخر صف هم جا نداری چه؟

می‌دانم ناامیدی کفر است اما امیدواری بی‌جا چه؟

این را جمله پیامبر گفته، بودا هم گفته، و فکر کنم خیلی‌های دیگر هم گفته‌اند که بر دیگران رحم کن تا او بر تو رحم کند. این خیلی درس خوبی است و در خیلی سطوح می‌شود به آن نگاه کرد؛ در حرف زدن، در قضاوت کردن، و حتی در خوردن!

آدم گاهی باید به خودش هم رحم کند. لازم نیست چنان تصویر ایده‌آلی از خودمان داشته باشیم که وقتی به نتیجه نرسیدیم این‌طور حس بدبختی کنیم. باید یادبگیرم. حتی شاید این نعمتی است که آدم کسی را داشته باشد که گاهی حسابی دعوایش کند به خاطر اشتباهاتش. اصلاً به دعوا شدن عادت ندارم. نه که در بچگی نچشیده باشم؛ اما در بزرگی نه. حالا گمانم باید برای بودن کسی که گاهی متوقفم می‌کند تا خیلی هم از وجود مبارک خودم (!) لذت نبرم خدا را شکر کنم. گرچه با بغض در گلو. 

آن دفعه که خوابت را دیدم، پنج‌شنبه بود و غروبش باران آمده بود و شام میرزاقاسمی داشتیم و یکی از جوجه اردک‌ها بیرون لانه جامانده بود. امروز پنج‌شنبه است و باران می‌بارد و شام میرزاقاسمی داریم و می‌خواهم خودم را راضی کنم یکی از جوجه‌ها بیرون لانه بماند. تو فقط لطف کن مثل من خرافاتی باش.

اکتبر می‌شه یازده سال که اومدم. از سال اول مادرم مدام بی‌تابی کرده تا همین چند وقت قبل. گاهی کمتر و بیشتر شده دفعات ابراز دلتنگیش ولی جنس بی‌تابیش از دوری من هیچوقت عوض نشده. اصل حرفش این بود که “زندگی جریان داره ولی هیچی دیگه مزه نمی‌ده بی‌تو” گاهی لوسش کردم، گاهی پابه‌پاش دلتنگی کردم، گاهی منطقی بودم باهاش و گاهی هم دیوانه‌ام کرده این دلتنگی مدام. پرخاش کردم که دیگه‌ اجازه نداره به من حس گناه بده بابت دلتنگیش. حق نداره از دلتنگیش حرف بزنه. چندوقت حرفی نزده. حس کردم که ریخته تو خودش. دیدم که بیمارستان رفته و فشارش رفته بالا. نپرسیدم چرا جاش گفتم مراعات نمی‌کنید، پرهیز نمی‌کنید و ورزش نمی‌کنید. آروم گفته نه باور کن عصبیه، از دلتنگی تو فشارم می‌ره بالا و من با صدای رسا و منطقی یک آدم مچگیر گفتم مامان خواهش می‌کنم از من سواستفاده احساسی نکنید، شما نصف خانواده‌تون مشکل فشار خون دارند، اونا همه دلتنگ من‌اند لابد. فشار خون و قند پرهیز می‌خواد که شما نمی‌کنید. گاهی انقدر دلتنگیش و این جمله بی‌تو هیچی مزه قبل رو نمی‌ده خسته‌ام کرده که یک مدت کمین کردم برای لحظات جزئی خوشیش. تا رفته مهمونی، عروسی یا پیک نیک، روز بعدش به محض اینکه در جواب سوال “خوش گذشت؟” من جواب داده “آره خیلی خوب بود” هفت تیر کشیدم که “پس ببینید، اینجوری‌ها هم که می‌گید جام خالی نیست. عروسی هم می‌روید، مهمونی، سفر …خوش هم می‌گذره. لطفا دیگه …” لابد شرمنده شده اونطرف خط از لحظات خوشی که داشته، از اون دوساعتی رو که روی مبل هال زل نزده به تلویزیون یا روی صندلی آشپزخونه زل نزده به پنجره رو به کوچه و بخار سمار. مادرم هیچوقت جوابم را نداده و من، ملکه کلمات و منطق، همیشه فکر کردم سکوت کرده چون من صددرصد درست می‌گم و من پیروز میدانم.

شاید باید یک شبی مثل الان اشک جمع می‌شد تو چشمام که بفهمم چه حالی داشته. باید خودم می‌شدم مادرم که بفهمم منظور از عروسی رفتن با دلتنگی چیست. من حواسم نبود که آدمهای عزیزی که بعد مرگ و مهاجرت و زندان رفتن و روابط عاشقانه دورادور و … جا می‌گذاریم جنس زندگیشون عوض می‌شه، جنس لذت بردنشون. عروسی می‌رن ولی لابد مدام فکر می‌کنن کاش آیداشون صندلی کناری نشسته بود یا داشت می‌رقصید یا وقتی لباس می‌پوشید به جای پدرم که به همه لباسهای عالم میگه “برازنده” دختر عزیزش می‌گفت خوب شدی ولی گردنبند نمی‌خواد این پیرهن. امروز فهمیدم که تا برامون پیش نیاید نمی‌دونیم که دلتنگ مثل جنازه دراز نمی‌کشه روی مبل تا دلتنگی با مرگش تموم بشه، دلتنگها هم یکروزهایی لابد بلند می‌شوند از روی مبل‌هاشون که دشکش گود رفته و زیباترین شالشون رو سر می‌کنند و پیاده از سر ویلا تا تهش رو در عصر پاییزی راه می‌روند، چیزی می‌خرند ولی مدام فکر می‌کنند اگر آیدا بود همین راه رو برمی‌گشتیم بالا و قهوه می‌خوردیم باهم روبروی کلیسا. خودم بارها گفتم ولی یادم می‌ره که آدم دلتنگ آدم مرده نیست، آدم قطع عضو شده است. همه کاری می‌کنه ولی خب جای خالی اون عضو، اون پا، اون دست یا اون چشم همیشه باهاش می‌آد. مادرم خیلی وقته نمی‌گه دلش برام تنگ شده، اونقدر که گاهی فکر کردم شاید بودن آیدین رو تمام و کمال جایگزین نبودن من کرده ولی امروز که خودم متهم شدم به جرمی که مادرم را باهاش محکوم کرده بودم فهمیدم نه. دلتنگی اونجاست، پشت اون بغضی که در خداحافظی‌های بی‌مقدمه‌اش قایم کرده، ازش حرف نمی‌زنه چون من ممنوع الابرازش کردم. من ازش خواستم که نگه دلتنگه، نگه بی‌همصحبت شده، نگه نمی‌دونه جمعه عصرهاش را چیکار کنه، نگه هربار که میره خونه عموهام و دخترعموهام بلند بلند می‌خندن حس می‌کنه کاش جمع کنه بره خونه چون دیدن رابطه مادران و دختران حسودش می‌کنه، دلتنگش می‌کنه و …. من مچش را گرفتم، زندگی کردنش را به رخش کشیدم، بهش گفتم خیلی هم دلتنگ نیست و خیلی هم زندگی بی‌من بی‌مزه نیست چون داره نفس می‌کشه، مهمانی می‌ره، پرده‌ها رو عوض می‌کنه و بجای من با ثریا می‌ره بازار، پس انقدر تکرارش نکنه. قبول دارم که من خودم همین کار رو کردم، نه؟ من دیوانه‌ت کردم با ابراز دلتنگی مدام و خب حق داره هرکسی که کم می‌آره از شنیدن زجر کشیدن آدمی که دوره و خب لابد کاری‌ هم نمی‌شه برای دوریش کرد. مدام می‌گرده دنبال نشانه‌های لذت که بگه ببین زجر نمی‌کشی، ببین خوبی، ببین غیرمعاشرتی نشدی، ببین می‌خندی، ببین خوشبختی. مگر من خودم با مادرم نکردم؟ حق با من و “…” است. دلتنگی احتمالا به هرشکلی و اندازه‌ای که هست باید خفه شه، نباید با صدای بلند ابراز بشه. دلتنگی احتمالا همون صلیبی است که هرکدام از ما مجبوریم تنهایی حملش کنیم .

مادرم یکروز ساکت شد و دیگه نگفت دلش تنگ شده برام، نگفت هیچ لذتی دیگه شکل قبل نیست. من هم فردا شاید بهش زنگ بزنم بگم مامان تو که وبلاگ نداری، توییتر نداری، خواهر نداری، اعتقاد مذهبی نداری و خب من هم ازت خواستم از ابرازدلتنگیت برای آزار من استفاده نکنی، حست رو توصیف نکنی، جلوی من بغض نکنی و…پس الان چیکار می‌کنی؟ قرص می‌خوری بابتش؟ اسم قرصت چیه؟ خودکار دستمه، بگو می‌نویسم.

حرف‌زدن یک‌چیز است، با کی حرف‌زدن چیز دیگری. فراتر از گوش، فراتر از نگاه آدمها می‌خواهم و می‌روم؛ دلشان میزان است که چقدر با من و با احوالم هماهنگ است، وگرنه بیا با هزارنفر حکایت کنم و سنگین‌تر و شاید پشیمان برگردم. بدیهی است؟ پس اصل مطلب: پابوسم -نه به مجاز- حقیقتاً پابوس آن‌عزیزانم که با دل حتی سکوت را می‌شنوند.

اگر یک شب همانطور که خسته و کوفته از سر کار بر می گشتید، از دور توی پیاده رو یک بچه سی سانتی لباس سرخابی پوشکی قلمبه دیدید که انگشتش را گرفته سمت آسمان و از ذوق پاهایش را به زمین می کوید، اگر همانطور که به او نزدیک تر شدید یکدفعه کج و کوله و نصفه نیمه به طرفتان دوید و  زور زد که با زبان بی زبانی اش چیزی بگوید، اگر دستتان را گرفت و کشید همان جایی که چند ثانیه قبل ایستاده بود، اگر انگشتش را باز هم گرفت به طرف آسمان و با خنده از شما خواست که جهت انگشتش را نگاه کنید،لطفا راه تان را کج نکنید. یک لبخند و یک «آخی، چه کوچولوی نازی!» تحویل مادرش ندهید. بایستید و با هیجان خط انگشتش را دنبال کنید و با شگفت زدگی بگویید «وااااااااااای چه چیز قشنگی پیدا کردی.» و بعد هی ذوق کنید و هی با او بالا پایین بپرید. بچه های سی سانتی شاید به زور راه بروند یا نتوانند حرف بزنند ولی مطمئنا حرف های شما و حس هایتان را درک می کنند. یادتان نرود که همه آدم های دنیا برای شکافتن هسته اتم یا اختراع تلفن آفریده نشده اند، بعضی ها هم آفریده شده اند تا کنار یک نیم وجبی پوشکی بایستند و به او بگویند کشف درختی که از شاخه اش ماه آویزان است، بی شک بزرگ ترین کشف دنیاست...

آقای هیرو اونادو – آخرین سرباز جنگ جهانی دوم که تسلیم شد – بیست و نه سال تمام در جنگل زندگی کرد، چون آخرین فرمانی که شنیده بود این بود: «تسلیم نشو!»

آن‌ها ده‌ها نفر را دنبال او فرستادند و هزاران اعلامیه روی سرش ریختند که او باور کند جنگ تمام شده است. اما او باور نکرد. او بیست و نه سال تمام ایمان داشت که نباید تسلیم شود، و نشد. آخرِ کار، فرمانده‌اش را یافتند و به سراغش فرستادند تا مگر حرف او را باور کند و بازگردد.

کهنه‌سرباز ژاپنی را باید «احمق» بخوانیم یا «مومن»؟ به آدم‎‌هایی که تا پای جان می‌ایستند پای قصه‌هاشان، آرمان‌هاشان، آدم‌هاشان، باید بخندیم یا نه، باید تحسین‌شان کنیم؟ آن‌جا که امیدها رنگ می‌بازند و خال‌ها ناموافق می‌آیند، باید ورق‌هامان را بریزیم یا باز ادامه دهیم؟ بیاییم توی قصه‌های روزمره‌ی خودمان: رابطه‌هامان، داستان‌هامان، زندگی‌هامان که گره می‌خورند، وقتی وارد قسمت تاریک‌شان می‌شوند، آن‌جا که نه آگاهی هست نه امید، وقتی نمی‌دانیم باید به اعلامیه‌های آسمانی اعتماد کنیم یا هم‌چنان به آخرین فرمانی که شنیده‌ایم – «تسلیم نشو!» – وفادار بمانیم، باید کدام را انتخاب کنیم؟ اگر بمانیم، پس از بیست و نه سال، آیا احمق پنداشته خواهیم شد یا قهرمان؟

خبرها می‌گویند: ژاپنی‌ها در بازگشتِ آقای اونادو، هم‌چون یک قهرمان از او استقبال کرده‌اند.

ما اصلا هم دمدمی مزاج و موقعیت طلب و بی ثبات نیستیم. فقط عادت کرده ایم هر سال اواخر تابستان یاد این بیفتیم که بچه هایمان قرار است اول مهر به جای دارا و سارا دفترهایی با طرح باربی به مدرسه ببرند، هر سال شب های رمضان یاد این بیفتیم که آدم های گرسنه ای هم توی دنیا هستند که باید بهشان کمک کرد، هر سال محرم که می شود یاد این بیفتیم که یک دین داریم، یک مذهب داریم، یک امام مظلوم داریم و یک جور غذای نذری مثلا!

ما  دمدمی مزاج نیستیم به جان شما. بلکه دقیقا برعکس، اتفاقا خیلی هم به حوادث پیرامونمان اهمیت می دهیم و می خواهیم همه مشکلات موجود را ریشه کن کنیم! فقط نمی دانم چرا خیلی وقت ها یادمان می رود یاد خیلی چیز ها بیفتیم. بعد که حوصله مان سر می رود یک چیزی را می گیریم علم می کنیم و یکی دو هفته سر خودمان را گرم می کنیم. حالا آن "چیز" می خواهد قیمت لبنیات باشد، گشت ارشاد باشد، فقر فرهنگی باشد، جنگ های منطقه ای باشد، یا گشاد شدن سوراخ فلان جای لایه اوزون!

joeyjoe69:

when your friends sibling is hot

- خط قرمز ما در جنگ چیست سرباز؟
- صلح٬ قربان.

دیشب که زدم توی کار فنگ شویی همه ی چیزای اضافه مو ریختم بیرون. خونه کلی خلوت شده و حتی می شه توی هال قدم زد ! باورم نمی شه ! دست آخر خودمم رفتم بیرون خوابیدم . تو راهرو !

چهارشنبه 1 مرداد 1393

بعد یک روزهایی هم هست که وقتی بیدار می شوی
اولین سوالی که از خودت می پرسی
این است که
فلان مقطع زندگی ام،
مگر چقدر یونجه خورده بودم که اینقدر خریت برایم روشن نبوده.
کودک درون داد می زند :هر چه بوده جنسش خوب بوده، یونجه تازه بوده!
نوش جانت!