Po0o0o0

من چند سالش را یادم میآید ولی ظاهرا همه سی سال آخر عمرش را وصیت کرده که اگر مرد فقط یک لا ترمه نازک ماشین باف  نندازن روی تنش چون استخوان بین پایش برجسته است و ترمه نازک نمیتواند کُس برجسته اش را بپوشاند. میگفت فرش، روی من جای ترمه قالی بیاندازید. همه می‌خندیدند به توصیف از نظر ما اغراق شده  پیرزن از برجستگی کسش و دغدغه عجببش برای پنهان کردنش بعد از مرگ، حد فاصل غسالخانه تا زیر لحد. عمیق که فکر کنیم درخواست زیادی نبود  یک قالی ماشینی کوچک می‌خواست که بیاندازند روی برانکارد و کفنش. طول داد تا مرد و وقتی مرد چوب خشک شده بود. هر چیزی که می‌شود در بدن انسان آب بشود را آب کرد و مرد، حتی لبهایش هم آب شدند و از یک زمانی به بعد دیگر سرجایشان نبودند. چشمهایش انقدر گود رفته بود که شک می‌کردی آیا کره چشم هم آب می‌شود؟ احتمالا جایی از مغزش هم آب شده بود چون دیگر نه از فرش حرف می‌زد نه از عظیم که قبل آب شدن مغزش اعتقاد داشت  در زندان بهش سرطان تزریق کردند و همین شد که چندسال بعد از آزادیش از زندان سرطان گرفت و  مرد. انقدر از هردوی اینها حرف نزد که هردو از  یاد همه رفت.

از غسالخانه تا قبر که لا اله الا الله گویان می‌رفتند از دور روی برانکار هیچی نبود. انگار  یک ترمه نازک ماشینی ارزان کشیده بودند روی هیچ. از هیچ  فقط یک برجستگی پیدا بود در ابتدا بود که سرش بود، و یک برجستگی در انتها که حتما پاهایش بود و دقیقا بین این دو برجستگی نزدیک پاها، یک نیم کره بیرون زده بود. حق با او بود خیلی برجسته بود، انقدربرجسته بود که حواس پسرجوان دستیار روضه‌خوان را پرت کند. دیگران سعی می‌کردند نگاه نکنند. هرکسی جایی را نگاه می‌کرد که جنازه آنجا نبود، آسمان،سنگ قبر مادرمهربان شیربانو رفیعی، کپه خاک کنار قبر، مورچه‌های مردارخوار بزرگ گورستان. خیره شدن پسری که پایه بلندگو را نگه داشته بود به برجستگی میانی ترمه همه را معذب کرد. انگار وصیت یاد همه آمد که گریه ها قطع شد. نود و اندی سال عمر کنی و فقط یک وصیت داشته باشی آنهم از یاد همه برود. جلال پسر دومی آقای کاظمی همسایه شان که احتمالا هیچی از وصیت فرش و داستان جوانمرگ شدن پسرش از سرطان نمی‌دانست کتش را درآورد انداخت روی میت. پاوز گریه ها دوباره پلی خورد، اینبار بلندتر.

- خط قرمز ما در جنگ چیست سرباز؟
- صلح٬ قربان.

مغز ما شبکه ی به هم تنیده ای از صدها میلیارد سلول عصبی (نورون) است که به هم متصل هستند. چیزی که ما روح، روان، ذهن می خوانیم در واقع چیزی جز حاصل فرایندهای الکتروشیمیایی سطح مغز نیست. شاهدش هم آنکه وقتی یک قسمت از مغز در اثر سرطان، سکته و هر دلیل دیگری برداشته می شود؛ فعالیت های ذهنی مربوط به آن قسمت هم متوقف می شود. به طور خلاصه می شود گفت که ما چیزی جز مغزمان نیستیم.

دکتر مایکل پرسینگر در دانشگاه اونتاریو مشاهده ی جالبی روی مغز انجام داد. او که با قرار دادن یک کلاه الکترو مغناطیسی مناطق خاصی (لوب تمپورال) از مغز داوطلبان را تحریک می کرد مشاهده کرد که وقتی این قسمت از مغز تحریک می شود افراد احساسات متافیزیکی خاصی مثل خروج روح از بدن؛ احساسات مذهبی شدید؛ تماس با خدا و مقدسین و… را تجربه می کنند. اما چرا این اتفاق می افتد؟ به نظر می اید که وقتی مغز در حالت عادی است، پیام های نیمکره ی راست و چپ با هم همخوان می شود و ما وجود  یک «خود» را تجربه می کنیم اما به محض این که این تعادل از بین برود لوب چپ پیام های مخابره شده از لوب راست را بعنوان یک «موجود خارجی» شناسایی می کند. از آنجا که مغز ادم جوری طراحی شده که فقط یک «خود» را به رسمیت بشناسد، هرنوع پیام دوم تعبیر به وجود یک موجود ذیگر صدا، شخصیت فرضی، روح، اجنه و حتی خدا می شود. این اثرات دقیقا شبیه چیزی است که مواد روانگردان بر روی مغز به جا می گذارند.

حس وجود شخص دیگر یا همان «وحی» چیزی است که در میان صخره نوردان، کاشفان مناطق قطبی و  دریانوردانی که به تنهایی به سفرهای دریایی می روند وجود دارد. تقریبا همه ی این گروهها وجود چیزی شبیه «فرشته ی راهنما»را در موقعیت های سخت تجربه می کنند. خیلی از شرکت کنندگان دورهای طولانی دوچرخه سواری صحرایی در شب گزارش داده اند که در راه با چیزهایی شبیه فرشته، بشقاب پرنده، ترن های خالی،  اسب، هواپیماهای نامریی و موجودات فضایی رو به رو شده اند. دانشمندان معتقدند که عواملی مثل تنهایی، کم خوابی، سکوت، سرما، دهیدراتاسیون، خستگی و ترس می توانند قسمت هایی از مغز را تحریک کنند که فرد در آن «موجود خارجی» را تجربه می کند. مثلا هرمان بوهل -قله نورد مشهور اطریشی- در کتاب خاطراتش می نویسد که وقتی در یک صخره ی بلند تا نزدیکی های مرگ رفته؛ ناگهان متوجه حضور مردی می شود که او را راهنمایی می کند و از آن لحظه به بعد حس می کند که تنها نیست (اگرچه واقعا تنها بوده است و احدی در کوه با او نبوده). راینهالد مسنر که اولین فاتح اورست است که به تنهایی قله نوردی کرده می گوید که در تمام طول بالا رفتن از هیمالیا با همسفران خیالی اش گفتگو می کرده است. راستی چه بر سر مغز می آید که چنین حضورماورایی را تجربه می کند؟

برگردیم به دکتر پرسینگر که در واقع با کاشتن الکترود و جریان های الکترو مغناطیسی عین این تجربه ها را در آدمها خلق می کند. در واقع پرسینگر می تواند با گذاشتن یک کلاه بر سر حتی خدا ناباور ترین آدمها در آنها حسی از وحی ایجاد کند و با  کوچک ترین تغییرات شیمیایی در مغز و ارتباط نورون ها می تواند منجر به توهمات قوی  ای شود که از نظر فردی که آن را تجربه می کند خیلی هم واقعی است. پرسینگر با آن کلاه مغناطیسی اش می تواند از من، از شما، از هرکسی که از توی کوچه رد می شود یک پیامبر بسازد. نیازی هم به غار حرا و صحرا ندارد. پرسینگر در مورد ماورالطبیعه می گوید:

آنچه ما چهار صد سال پیش ماورالطبیعه می دانستیم امروز بخشی از علم است. این آینده ی قهری هر نوع پدیده ی ماورالطبیعه است؛ تبدیل به علم می شود و بعد در میان وقایع طبیعی قرار می گیرد. یا به راحتی زیر ذره بین روشهای علمی ناپدید می شود:

Four hundred years ago the paranormal included what in large part is science today. That’s the fate of the paranormal- it becomes science, it becomes normal.» Or, it simply disappears under the scrutiny of the scientific method.

دسته‌بندی شده در: لولیتا

به طور کلی آدمها از لحاظ باور پذیری دو دسته اند: گروه اول طرفدار نظریه ی کنترل درونی هستند، یعنی باور دارند که خود آنها – و فقط خودشان- مسوول و کنترل کننده ی  شرایط، اتفاقات و موفقیت ها و بلاهایی که سرشان می اید هستند . گروه دوم فکر می کنند که چیزهای بیرونی و ورای آنها و به طور خود به خودی و یلخی شرایط  را تعیین می کنند. این گروه معمولا طرفداران پروپاقرص ماورا الطبیعه،  تناسخ و رخدادهای پارانرمال هستند. اما چه می شود که آدمها مرکز کنترل شان را در درون یا بیرون از خود قرار می دهند؟

*locus of control

مرکز یا مکان کنترل* به شدت تحث تاثیر شرایط اجتماعی و عدم قطعیت موقعیت آدمهاست. بعبارتی هر قدر قابل پیش بینی بودن آینده کمتر می شود، به همان نسبت میزان تمایل به خرافه افزایش می یابد. بطور مثال مالینوسکی نشان داد که ماهیگیران بومی که برای صید به مناطق دور دست تری از دریا می رفتند و به نسبت با خطرات و احتمالات بیشتری مواجه می شدند، رسم و رسومات آیینی و خرافی بیشتری به نسبت ماهیگیران عادی داشتند. او در ادامه ی این مشاهدات می نویسد:

ما نشانه های جادو و خرافه را هرجا که عناصر شانس و اتفاق وجود دارد مشاهده می کنیم؛ جاهایی که بازی احساسی بین امید و ترس در جریان است. در مقابل هر جا که نتایج اعمال قابل پیش بینی، منطقی و تحت کنترل علم و تکنولوژی باشد نشانه ای از جادو نیست. به طور کلی جادو در محیط هایی که در آن ترس وجود دارد قابل ملاحظه است.

دکتر شرمر همین نتایج را در میان ورزشکاران بیس بال مشاهده کرد: ورزشکارانی که بالای 90% شانس موفقیت داشتند هیچ نشانه ای از رفتارهای خرافاتی نداشتند اما وقتی این شانس به 30% کاهش می یابد؛ ورزشکاران شروع به رفتارهای عجیب غریب و رسم و رسوم خرافی می کنند.

واقعیت این است که عدم قطعیت موجب پریشانی و اضطراب می شود و اضطراب با خرافات ربط مستقیم دارد. یک مطالعه ی خاص نشان داد که دانشجویان مضطرب سال یک رشته ی ام . بی . ای به نسبت همتایان ریلکس ترشان در سال دو به نحو قابل ملاحظه ای ذهن خرافی تری دارند. بررسی طرفداران تیم های فوتبال نشان می دهد که وقتی تیمی برنده می شود طرفداران تیم بردشان را به کار گروهی، تمرین زیاد، سخت کوشی تیم ربط می دهند. طرفداران تیم بازنده اما اغلب از دلایلی نظیر بد شانسی، ساخت و پاخت داور، مصدومیت یک بازیکن و خلاصه هرچیزی به جز اینکه تیم مقابل از آنها بهتر بازی کرده است استفاده می کنند.

سوزان بِلَک مور در مطالعه ای نشان داد که وقتی تصاویر بی معنی از یک سری نقاط پراکنده به شرکت کنندگان نشان داده می شود؛ آدمهای باور پذیر( بخوانید خر)؛ می توانند تصاویر مفهوم داری را در میان این نقطه های بی مفهوم تشخیص بدهند. این درحالی بود که آدمهای منطقی ( نا باور) هیچ مفهوم خاصی را در نقطه ها نمی دیدند. در یک مطالعه ی جداگانه؛ به چتر بازانی که آماده ی پریدن از هواپیما بودن نقطه های بی ربط نشان داده شد. وقتی این نقطه ها پنج دقیقه قبل از پرش که میزان اضطراب چتر بازان به حداکثر رسیده بود به آنها نشان داده می شد به طور قابل ملاحظه ای تصاویر معنی داری را در نقطه های نامربوط پیدا می کردند. در واقع با افزایش اضطراب آدمها  زودباور می شدند. ادامه ی این مطالعه در سال 2008 توسط  جنیفر ویتسون و آدام گالینسکی در دانشگاه تگزاس نشان داد که احساس عدم کنترل باعث افزایش توهم های بینایی می شود. ویتسون به طور خلاصه  این مشاهدات  را این گونه تفسیر می کند:

احساس تسلط برای  تعادل روانی ما به شدت لازم است. ما وقتی به اوضاع مسلطیم تصمیمات بهتری می گیریم و با وضوح بیشتری فکر می کنیم. از دست دادن تسلط بر اوضاع به شدت بر روان ما سنگینی می کند برای همین هم ما به طور غریزی در چنین شرایطی دنبال روشهای جانبی برای احساس قدرت می گردیم؛ حتی اگر آن روشها چیزی به جز توهم نباشد.

ویتسون در مطالعه ی جداگانه ای نشان داد که زمان بهبودی در بیمارانی که تحت جراحی قرار می گرفتند در گروهی که برایشان کل مراحل جراحی و ریکاوری شرح داده شده بود کوتاه تر از آنهایی بود که هیچ ایده ای از پروسه نداشتند. ویتسون نتیجه گیری می کند که » دانش فقط شکل دیگری از کنترل است».  این کنترل حتی باعث می شود که بیماران سریع تر بهبودی پیدا کنند، چرا که بیمارانی که می دانند چه چیزی در انتظارشان است بر اوضاع احساس تسلط می کنند.

این مشاهدات مطالعات خیلی قبل تر اِلِن لانگر در سال 1976 در هاروارد را تایید می کند. این محقق نشان داد که ساکنان خانه ی سالمندانی که به آنها اجازه داده شده بود در شبهای خاصی فیلم مورد نظرشان را انتخاب کنند زندگی طولانی تر و سالم تری از ساکنان سایر طبقات داشته اند. در واقع حس » تسلط به اوضاع»می تواند باعث تقویت سلامتی شود. همان طورکه از بین رفتن آن موجب بیماری، رفتارهای غیر عقلانی، خرافه و ریشه دواندن خریت در انسان ها می شود.

پی نوشت:

 نوشته ی قبل همان طور که انتظار می رفت موجی از مخالفت مخاطبان خرد گریزی را در پی داشت که بر محوریت حس و شهود ناشناخته و هرچیزی به جز عقل، مشاهده و منطق و علم بارو داشتند. بدیهی است که در سرزمینی که معاش هر روزه ی مردم با شانس و بزبیاری و اتفاقات الا بختکی گره خورده است؛ تعداد آدمهای خرافاتی؛ متوهم و خَر روز به روز افزایش می یابد. اینجاست که به یکی از چرخه های مسخره و دردناک جامعه شناسی ایرانی می رسیم:

هر قدر جامعه بیچاره تر و مضطرب تر می شود؛ مردم خرافاتی تر و خر تر می شوند و این موجبات استقرار و دوام نظام اجتماعی ای می شود که مردم را خرافاتی و خر می خواهد.

سلام

این مرضیه رسولی، دوست قشنگ و خیلی عزیز  من است.

در این عکس می‌بینید که او چقدر زیبا ست. عکس مربوط به یک صبح بهاری در شهسوار است. دو دقیقه قبلش از خواب بلند شده بود. چه خوشگل وخوش‌اخلاق. شما بعد از دو دقیقه که از خواب بلند می‌شوید چه شکلی هستید؟ آیا می‌شود ریختتان را نگاه کرد؟ آیا می‌توانید جوری بخندید که چشم‌هایتان پر از شعف شوند؟ کاش می‌شد از ذهن و روح بی‌نظیرش هم عکس انداخت.

من هیچ وقت غمی را که راحله، حمید ، دانی، و غزاله در دل خود دارند ، درک نخواهم کرد -من تازه‌واردترم- حتماً خیلی سخت است. از دست دادن چنین آدمی در زندگی، ولو موقتی.

 اگه بخوام باهات رو راست باشم باید بگم که زندگی یک جورایی سخته. یعنی به شکل گریز ناپذیری سخته و این ربطی به جایی که هستی و جوری که زندگی می کنی نداره. من بهش میگم اصل بقای سختی. یعنی سختی از شکلی به شکل دیگه تبدیل میشه ولی نابود نمیشه. برای همین هم توی یک زندگی خیلی خوب و عادی، جایی که هیچ کی به هیچ کی به خاطر عقایدش شلیک نمی کنه و همه چی ارومه؛ آدمهای زیادی مشت مشت قرص ضد افسردگی میخورن که بتونن خودشون رو هر روز صبح از توی رختخواب بکشن بیرون و نعششون رو ببرن سر کار. آدمهای پف کرده، آدمهای بد حال؛ آدمهای روی لبه. خیلی ها معتقدن که پیشرفت تکنولوژی، اینترنت، نخود فرنگی غیر ارگانیک و گلوتن ماها رو اینجوری کرده و قدیم ها مردم خوشبخت تر بودن. تو بشنو و باور نکن. حتی هزارها سال پیش شاهزاده ای هندی به نام سیزارتا – یا همون بودا- گفت که زندگی رنجه. رنج، یا به زبون بودا «دوکا». هایدگر بهش میگه » اضطراب وجودی». خلاصه ش اینه که وضعیت بودن در مجموع وضعیت اسفناکیه چون بودن ما توی این دنیا متزلزله؛ اگه بد بگذره که داره بد می گذره و اگر هم خوش که باید همه ش رو بگذاری و یک روز بری و این هم یک جور دیگه ای دردناکه. این ها رو نگفتم که نا امیدت کنم. چیزهای خوب و دلنشین هم توی دنیا کم نیست. می تونی ازشون توی راه کمک بگیری و هر وقت داشتی توی چاه غم فرو می رفتی مثل «رسن» بهشون چنگ بندازی و بیای بیرون. یکی از این طناب ها؛ موسیقیه. «آنجا که کلام باز می ماند، موسیقی آغاز می شود». اصل عبارت به آلمانی اینه

Wo die Sprache aufhört, beginnt die Musik

این جمله رو به واگنر منتسب کردن. من از واگنر بعید می دونم که چنین نظری داده باشه، اما واگنر آدم پر تناقض و دیوونه ای بود. شاید هم در دورانی که تحت تاثیر هاینه بوده این جمله رو گفته باشه. شایدم اصل جمله از هاینه باشه، یا حتی هگل. به هر حال، چه اهمیتی داره.  مهم اینه که موسیقی رو فراموش نکنی. اگه تونستی سازی بزن؛ اگه نتونستی بهش گوش کن. وقتهایی که شادی موسیقی گوش کن و وقتهایی که غمگین بودی بیشتر و اونجا که از هرحرکتی عاجز موندی؛ برقص. رقصیدن بهترین و مفید ترین کاریه که می تونی برای روحت بکنی. عموما موقع جشن و شادی می رقصن اما تو مثل زوربای یونانی برای رقصیدن منتظر بهانه نمون. هرجا ریتمی شنیدی که می شد باهاش برقصی، خودت رو تکون تکون بده، حتی اگه ریتم چکیدن قطره های آب از شیروونی باشه. رقص هم ارتعاش شدن با جریان هستیه. رقصیدن رو جدی بگیر ولی موقع رقص جدی نباش. بی مهار و بدون ترس از دیده شدن برقص، توی کوچه ی بن بست، توی آسانسور، توی جمعیت.  «برقص، برقص، وگرنه گم خواهی شد». از آدمهای جدی ای که نمی تونن برقصن فاصله بگیر. خواستی کسی رو بشناسی به رقص دعوتش کن. آدمهای سالم و خوشحال سبک و منعطفن و ادمهای خشن و جدی موقع رقصیدن مثل یک صندلی خشک قرچ قرچ می کنن. راستی اگه صدای خوبی داشتی موقع رقصیدن یک کم هم اواز بخون، اما اگه نداشتی هم مهم نیست، همیشه توی حموم و زیر دوش می تونی برای خودت بخونی.

 چیز دیگه ای که می تونی بخونی کتابه. خوندن بهت کمک می کنه زندگی های دیگه ای رو که هیچ وقت امکانش نیست رو تجربه کنی. فیلم هم همین کار رو توی یک ابعاد دیگه ای می کنه اما کتاب همیشه یک سر و گردن بالاتر از فیلمه چون قوه ی تخیلت رو به کار می گیره؛ و روند ذهنی تر و عمیق تریه. مطمئن نیستم تا وقتی تو بزرگ میشی چیزی به شکل کتابهایی که ما می خوندیم وجود داره یا نه و می تونی لذت ورق زدن صفحه های کاهی کتابی رو تجربه کنی یا نه. به هرحال؛ خوندن که از بین نمیره، تا می تونی بخون. وسط کتابهات حتما چند صفحه هم در مورد ستاره ها و کهکشان ها بگذار چون کمکت می کنه که ابعاد چیزها رو بهتر درک کنی و یادت نره که توی کل هستی کجا وایسادی. برای همین قدیم ها بیشتر فیلسوف ها ستاره شناس هم بودن. شاید نخوای یا نتونی منجم بشی، ولی همیشه می تونی وقتهایی که غمگینی به اسمون نگاه کنی و ببینی که غم هات در برابر عظمت کهکشان چقدر کوچیکه.

طناب های دیگه ای هم هست؛ چیزهایی مثل کاشتن یک درخت؛ آشپزی با ادویه های جدید، سفر کردن، حرکت. ما برای نشستن خلق نشدیم. صندلی یکی از خطرناک ترین اختراعات بشریه. به جای نشستن قدم بزن؛ بدو؛ شنا کن، جفتک بنداز. اگر مجبور شدی بشینی؛ برای خودت همنشین هایی پیدا کن و از مصاحبتشون لذت ببر. پیدا کردن دوست خوب خیلی هم اسون نیست اما اگه دوست خوبی باشی؛ دیر یا زود چند تا ادم خوب دورت جمع خواهند شد. در ضمن، دایره ی دوستات رو به آدمها محدود نکن. تو می تونی تقریبا با همه ی موجودات زنده ی دنیا دوست باشی؛ گلها، علف ها، ماهی ها، پرنده ها، و بله حتی گربه ها. حیوونها گاهی حتی از آدمها هم دوستهای بهتری هستن.

توی زندگی چاه غم زیاده ولی طناب هم هست؛ سر رسن رو ول نکن. اما مراقب باش که به طناب های پوسیده مثل الکل، دود، پول و حتی موفقیت، آویزون نشی چون از توی چاه بیرونت نمیاره و بدتر ولت می کنه ته چاه. بگرد و طنابهای خودت رو پیدا کن و اگه نتونستی پیداش کنی؛ ببافش. آدمهای انگشت شماری طناب بافی رو بلدن. دانشمند ها، کاشفها، مربی های فوتبال، کمدین ها، و هنرمندها همه طناب باف هستن و طنابهایی رو بافتن که آدمهای دیگه هم  می تونن سرش رو بگیرن و باهاش از توی چاه بیرون بیان. اگه ما امروز از سیاه سرفه نمی میریم برای اینه که طنابی رو گرفتیم که لویی پاستور سالها پیش بافته، سمفونی شماره پنج طنابیه که بتهوون با نتها به هم پیوند زده، صد سال تنهایی طنابیه که مارکز با کلمه و خیال به هم بافته. بیشتر طنابها رو یک روزی کسی که شاید ته چاه زندونی بوده بافته، مولانا در دفتر پنجم میگه آه کردم؛ چون رسن شد آه من؛ گشت آویزان رسن در چاه من؛ آن رسن بگرفتم و بیرون شدم؛ چاق و زفت و فربه و گلگون شدم.  کسی چه می دونه؛ شاید یک روز تو هم طناب خودت رو بافتی.

دسته‌بندی شده در: لولیتا

هفته ی گذشته چند خبر همزمان در فضای مجازی سر و صدای زیادی کرد. از خبر اول که ماجرای جار و جنجال بر سر بوسه ی لیلا حاتمی از گونه ی ژیل ژآکوب هشتاد و چهار ساله در جشنواره ی کن بود بگذریم و برویم سر خبر دستگیری جوانانی که بر پشت بام های منازلشان در پاسخ به فراخوان فارل ویلیام رقصیده بودند. این خبر از چند وجه قابل بررسی است اما پیش از هر تحلیلی به یک سوال ساده و در عین حال اساسی باید پاسخ داد:  چه چیزی در حرکت ساده ی سرخوشانه ی این چند جوان حکومت را این چنین بر آشفته کرده است؟

پاسخ این است : خیلی چیزها!

شادی: بنا بر آمار ایران از نظر رتبه ی شادی در بین 157 کشور در مقام 114 قرار می گیرد. علی رغم ادعاهای ظاهری حکومت برای تلاش در جهت افزودن شادی در عمل هیچ اقدامی برای بهبود این وضعیت (حتی در سطح ظاهری) از طرف هیچ سازمان و نهادی صورت نگرفته. حکومت با هرگونه جشن و پایکوبی مردم (اعم از چهارشنبه سوری؛ سیزده به در، شادی پس از مسابقه فوتبال، و ..) به شدت برخورد می کند. سراسر سال به عزاداری و سوگواری می گذرد و حتی اعیاد مذهبی هم رنگ و بوی ناله و سینه زنی و زجه دارد طوری که تشخیص شادی یا سوگواری جمعیت در مراسم مذهبی تقریبا غیر ممکن است. حکومت در طول این سی و چند سال به وضوح نشان داده که به هیچ کدام از نمادهای شادی و سبکبالی روی خوشی نشان نمی دهد؛ پوشیدن رنگ های شاد در مدرسه، سطح خیابان و ادارات دولتی ممنوع است، استفاده از موسیقی شاد غنا محسوب می شود و در صدا و سیما قدغن است، تعداد برنامه های کمدی در برابر سریالهای اشک آور ناچیز است. بوضوح گیرنده های حکومت نسبت به مظاهر شادی (خنده، رنگ، حرکت) واکنش نشان می دهد و نیروهای قهریه اش (به طور مثال گشت ارشاد) در برابر شهروندی که به طور ساده در حال خندیدن است واکنش بیشتری نشان می دهد تا شهروندی که شئونات را رعایت نکرده باشد. گویا نفس حالت شاد بودن مغایر با ارزشهای اسلامی است و شادی جرم محسوب می شود.

رقص، حرکت، زن، مرد، عشق: رقص بدون شک یکی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی است. نفرت حکومت از رقص به حدی است که حتی اسم آن را به «حرکات موزون» تغییر داده اند تا بار معنایی کمتری داشته باشد. این قضیه علی الخصوص در مورد زنان با شدت و حدت بیشتری حاکم است و اگر گاهی مواردی چون رقص اکبر عبدی در بفرمایید شام ایرانی از دست در می رود و بر صفحه ی خفقان سیمای جمهوری اسلامی می نشیند چنین سهوی برای هیچ زنی حتی متصور هم نیست. حتی در گزارشی که از این جوانان منتشر شده تصویر دختر در حال رقص با دقت شطرنجی شده است. سیستم اموزش و پرورش از کودکی به دختران آموزش می دهد که دویدن ناپسند است، جست و خیز در مدرسه به شدت نهی می شود و نشستن، سکوت و درخود فرو رفتن تشویق می شود. در یک کلام تمام اموزه های حکومت در جهت تبدیل زن به شی بسته بندی شده و کهنه پیچ شده ای است که در الگوی حجاب برتر (چادر) به کمال می رسد. در ادبیات تبلیغات اسلامی هم زن گوهری است در صدف؛ یا شکلاتی است در زرورق و یا پسته است در پوسته اش. اساسا حرکت زنان امری دردسر ساز است. ورزش زنان با بی اعتنایی و کم مهری مواجه می شود و از تیم والیبال تا ثبت رکورد قهرمان شنا صابونش را به تن زنان ورزشکار می کشد. حکومت زن را دست و پا بسته و بهتر بگویم جسد می خواهد و هر نوع حرکتی را از طرف آنان تهدید تلقی می کند بدیهی است که رقص چند دختر جوان، که زیباترین و نمادین ترین شکل حرکت است دهن کجی به شعایر انقلاب شمرده می شود. آنچه این تصویر را کامل می کند رقص همزمان دخترها و پسرهاست که منافی جدایی خواهران از برادران است که در جامعه، اتوبوس، دانشگاه و همه جا تبلیغ می شود. جمهوری اسلامی نفس همراهی زن و مرد را مکروه و ناپسند می داند و حتی چهره ای که از بزرگ مردانش به نمایش می گذارد عموما تصویری مردانه بدون همسرانشان است. همراهی زن و مرد که در کامل ترین شکلش عشق -عشق زمینی- را می سازد امری پنهان و مذموم ، حکومت مردمش را عاشق نمی خواهد.

سه- حرکت جمعی: هیچ کدام از مواردی که شمرده شد به اندازه ی این مورد آخر حساسیت برانگیز نیست. با یک گشت و گذار کوتاه در یوتیوب هزاران لینک می بینید که رقص دختران ایرانی را در گوشه و کنار نشان می دهد. خیلی از این دختران حتی نیمه عریان هم هستند و یا با نامحرم می رقصند اما حکومت هیچ وقت برای شناسایی این افراد به خود زحمتی نمی دهد. نابخشودنی ترین گناه جوانان شاد تهران این است که حرکتشان برنامه ریزی شده و دست جمعی ست. جمهوری اسلامی و متولیانش، از هیچ چیز به اندازه ی حرکت های جمعی واهمه ندارند. خواه تجمع چند پیرمرد مو سفید در پارک باشد؛ خواه حلقه زدن یک گروه دوست در سینما، خواه شرکت در کلاس روانشناسی، نفس جمع شدن چند نفر دور هم با هدفی واحد برای حکومتی که از پایگاه ضعیف خود در بین مردم به خوبی آگاه است به شدت ترساننده است. برای همین هم برخلاف همه ی نقاط دیگر دنیا اعتراضات گروهی در ایران سخت تر از حرکت فردی به نتیجه می رسد. بیشتر متولیان و مقامات مسئول در ایران به خوبی آموخته اند که اگر زیر نامه ای چند امضا داشت آن را تهدید تلقی و به جای رسیدگی به درخواست، به سرکوب درخواست کنندگان بپردازند. به جرات می توان گفت که متفرق کردن گروه ها و شکستن تجمعات یکی از کلیدی ترین برنامه های دولت است و جز در راهپیمایی های حکومتی مثل بیست و دو بهمن حکومت در هیچ زمان دیگری حضور مردم را درکنار هم برنمی تابد.

در یک کلام؛ ترکیب موسیقی، رقص، عشق و همراهی، بستری برای شادی می سازد و شادی قوی ترین معجونی است که ضد ترس عمل می کند. ترساندن انسانهای خوشحال به مراتب سخت تر از ارعاب و حکومت بر مردمی غمگین است چون شادی در ذات آزاد است و آزادی شاد. داشتن مردمی تنها، افسرده و نا امید نهایت آرزوی حکومت جمهوری اسلامی است. هدفی که متاسفانه حکومت در رسیدن به آن چندان هم ناموفق نبوده است. حال در این وانفسا چند جوان بر سر بام به نام شادی می رقصند. گناه آنقدر نابخشودنی است که نیروی انتظامی را بسیج می کند تا مجرمین را ظرف دو ساعت شناسایی و در کمتر از شش ساعت دستگیر کند آن هم در سیستمی  که قاتل ندا آقا سلطان بعد از شش سال هنوز شناسایی نشده است. تنها نتیجه ی اخلاقی که از این ماجرا می توان گرفت این است که مردم ایران با شادی، رقص، رنگ و از آن مهم تر همرنگی می توانند به جنگ حکومت سیاه و غم پروری بروند که پاشنه ی آشیلش در یک کلام زندگی است. جنگی که تنها هزینه اش شاد بودن است.

شاد باشید!

Ayda shared this story from عاقلانه!.

همیشه قبل از شروع یک فعالیت تازه، پر از هیجان و اشتیاقیم. تدارک یک مهمانی، یک نمایشگاه، کلیدخوردن یک فعالیت فرهنگی، آغاز یک عشق تازه، یک دوستی نو، ...همراه با این تدارکات یک دنیا شور، انرژی و کشف و شهود در ما ظاهر می‌شود و رشد می‌کند. جوان می‌شویم و امیدوار. امید به چیزهای کوچک، یک خلق تازه، یک کشف تازه، آدم تازه چیزهایی که در نهایت باعث می‌شود کمی به خودمان ببالیم و از زندگی لذت ببریم، شادی‌های کوچک. بعد انجام می‌شود، مهمانی تمام می‌شود، نمایشگاه برپا می‌شود، کتاب و یا مقاله چاپ می‌شوند، آن آدمی که آن‌قدر منتظر بودیم دوستش باشیم حالا دوست ماست و بدبختی‌ها و غم و غصه‌های یک آدم جدید هم آمده توی زندگیمان. تا چند وقت هم هنوز سرحالیم، بسته به آدمش یک‌روز، نیم‌روز یا یک هفته دوام می‌آورد و بعد: مرگ! هیچ چیز مطابق پیش‌بینی ما پیش نرفته‌است، آن مقداری که توقع داشتیم انرژی کسب نکردیم و هرچه بود بالاخره تمام شد. زندگی همین است، خوشی‌های کوچک و کم مقدار و مرگ‌های بزرگ و گشاد که برای ما کیسه دوخته‌اند و ما با کله توی آن‌ها پرت می‌شویم، توی کیسه می‌مانیم تا کی خلاقیت‌مان بروز کند، انگیزه پیدا کنیم و دست به شروعی تازه بزنیم، آن‌ها که بالا و پایین‌های بیشتری دارند، حاضر نیستند توی کیسه بمانند و چون مدام بیرون می‌آیند، تعداد مواجهه‌شان با مرگ هم بیشتر است. هم شادی‌های کوچک بیشتری را می‌چشند و هم بیشتر می‌میرند.

می‌زنی زیر آواز:
می‌دونی هلاکت‌ام
عاشق سینه‌چاکت‌ام
می‌دونی تو زندگی
دی دارا دارای دادام!

به خودت می‌آیی، می‌بینی هیچ‌وقت نه یاد داشته‌ای، نه یاد گرفته‌ای که «دی دارام دارا دارام»ها چی بوده‌اند واقعن؟ بعد ذهن‌ات را همین‌جور می‌جوری و می‌جوری، می‌رسی به این که «یکی» بوده که همیشه این‌جای ترانه را یاد نداشته. «یکی» که خودش حتی نیست دیگر، ولی صدایش هست هنوز. «دی دارام دارا دارام»اش هست هنوز. طنین «شین» عاشقی و «چ» سینه‌چاکی اش هست هنوز.

نوشته بودم: «آدم‌ها از یادمان می‌روند. صورت‌ها و نام‌ها فرار می‌کنند. دیر نمی‌مانند. بی‌مزه‌ها همین‌جوری تمام می‌شوند؛ حتی اگر همیشه جلوی چشم باشند. آن‌ها که از خودشان طعمی ندارند. آن‌ها که چیزی از خودشان به تو نمی‌دهند. آن‌ها که به جان نمی‌نشینند.

اما آن دیگر کسان. آن کم‌یاب‌ها. آن دیرمان‌ها. آن خوش‌طعم‌ها. آن‌ها که لهجه‌شان به آدم سرایت می‌کند. آن‌ها که گم شده‌اند، فراموش شده‌اند در زمان، که نه نام ازشان مانده و نه نشان. اما به جان نشسته‌اند، بی‌هوا. که یک کشیدگیِ «الف»، یک دست‌بردنِ ناگهانی در مو، یک به گوشه‌ای خیره ماندنِ کوتاه، یک جور «آه» را در تو به یادگار گذاشته‌اند. که «شین»ِ تو را شبیه «شین» خودشان کرده‌اند. و رفته‌اند.»

آخرش هم نوشته بودم: «آن‌ها».

به خودم می‌آیم، می‌بینم آن‌ها که حتی فراموشی‌شان هم به آدم سرایت می‌کند.
بله، همان‌ها. آخ از همان‌ها!
.

Ayda shared this story from بلوط.

می‌بینید یکی جدا شده به جایی اینکه بپرسید ای وای چی شد و نظر بدید که خوب کرده یا بد یا مقصر تعیین کنید، بپرسید جای زندگی داره؟ پول تو دست و بالش هست؟ وسیله نقلیه داره؟ غذا می‌خوره؟ بیمه درمانی‌اش چطوره..